Αρχίζουν οι ψηφοφορίες για εκλογή Γκιούλ στην προεδρία

Αύριο νωρίς το απόγευμα αρχίζει η ψηφοφορία στη νέα 550μελή τουρκική Εθνοσυνέλευση για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας με μοναδικό υποψήφιο τον κ. Αμπντουλάχ Γκιουλ, τον οποίο υπέδειξε το κυβερνητικό κόμμα ΑΚ πριν από δέκα ημέρες. Ο κ. Γκιουλ χρειάζεται να υποστηριχθεί από τα δύο τρίτα των βουλευτών, δηλαδή να λάβει 367 ψήφους - πράγμα μάλλον δύσκολο επειδή το ΑΚ έχει μόνο 341 βουλευτές - εκτός αν ψηφιστεί και από τους 22 κούρδους και τους τέσσερις ανεξάρτητους βουλευτές, κάτι το οποίο δεν αποκλείουν ορισμένοι τούρκοι αναλυτές. Ωστόσο η εκλογή του κ. Γκιουλ είναι απολύτως εξασφαλισμένη στην τρίτη ψηφοφορία, ύστερα από μία εβδομάδα ακριβώς, όταν απαιτείται απλή πλειοψηφία, δηλαδή μόνο 276 βουλευτών. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το οποίο διαθέτει 99 έδρες, θα παραστεί στην ψηφοφορία, μολονότι ο ηγέτης του κ. Μπαϊκάλ επανέλαβε προχθές ότι «είναι ατύχημα για τη χώρα η κατάληψη της προεδρίας» από έναν ισλαμιστή, ενώ το εθνικιστικό κόμμα - με 70 έδρες - θα απόσχει. Ο ηγέτης του κ. Μπαχτσελί δήλωσε ότι όχι μόνο είναι αντίθετος στην εκλογή του κ. Γκιουλ αλλά θα μποϊκοτάρει κάθε δημόσια και εθνική εκδήλωση στην οποία θα παρίσταται ως πρόεδρος. Ο ίδιος δήλωσε ότι θα σύρει τον κ. Γκιουλ στα δικαστήρια για οικονομικές ατασθαλίες οι οποίες, όπως ισχυρίζεται, σημειώθηκαν στις εκλογές της δεκαετίας του '90.

Κάτι παρόμοιο φαίνεται ότι σχεδιάζουν και οι στρατιωτικοί διότι ο αρχηγός του Στρατού στρατηγός Μπουγιούκανιτ άφησε να εννοηθεί, σε προχθεσινές δηλώσεις του, ότι ίσως τηρήσει αποστάσεις από εκδηλώσεις στο Προεδρικό Μέγαρο εξαιτίας του ισλαμικού κεφαλόδεσμου που εξακολουθεί να φοράει η σύζυγος του κ. Γκιουλ. Ο στρατηγός πάντως απέφυγε να κάνει σχόλια για τον μέλλοντα πρόεδρο από φόβο, όπως είπε, «μήπως παρεξηγηθούν τα λόγια του». Την αποχή του Στρατού στην εκλογή του κ. Γκιουλ ζήτησε ο επίτροπος κ. Ρεν δηλώνοντας ότι «η ΕΕ δεν έχει λόγο να πιστέψει ότι ο στρατός είτε άλλος θεσμικός παράγων θα αναμειχθεί στη δημοκρατική διαδικασία που εξελίσσεται στην τουρκική Βουλή». Ο κ. Ρεν εξήρε την προσωπικότητα του κ. Γκιουλ ο οποίος τόνισε: «Εκανε πολλά για να ανοίξει ο δρόμος της Τουρκίας προς την ΕΕ».

Οι υπαινιγμοί και οι ισχυρισμοί πολιτικών αντιπάλων του κ. Γκιουλ ότι «σε συνεργασία με τον ισλαμιστή πρωθυπουργό κ. Ερντογάν θα υπονομεύσουν τον χαρακτήρα του κοσμικού κράτους» και τελικώς «θα μεταβάλουν την Τουρκία σε ισλαμική χώρα» χαρακτηρίζονται από υπεύθυνα κυβερνητικά στελέχη «παλαιάς σχολής μεθοδεύσεις ύποπτων μυθομανών», διαψεύδονται από τον ίδιο τον κ. Γκιουλ και από το κυβερνητικό κόμμα. Σε προχθεσινές δηλώσεις του ο προεδρικός υποψήφιος φρόντισε να διαλύσει τις φοβίες των κοσμικών - τις οποίες τροφοδοτούν το γραφειοκρατικό κατεστημένο και οι στρατιωτικοί - δηλώνοντας ότι «η προστασία του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους είναι μία από τις βασικές αρχές μου και ας μην αμφιβάλλει κάνεις γι' αυτό». Πρόσθεσε όμως ότι «θα υποστηρίξει κάθε προσπάθεια της κυβέρνησης για μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις και περισσότερες ελευθερίες», γεγονός το οποίο προκάλεσε νέα σειρά αντιδράσεων κυρίως από αρθρογράφους που υποστηρίζουν τον «κεμαλικό χαρακτήρα» της Τουρκίας.

Ο κ. Γκιουλ συναντήθηκε την περασμένη εβδομάδα διαδοχικά με τις ηγεσίες εργατικών συνδικάτων, επιστημονικών σωματείων, αθλητικών οργανώσεων, επιμελητηρίων και οικονομικών οργανισμών σε μια προσπάθεια να διαλύσει πραγματικές και τεχνητές ανησυχίες τους και να τους ζητήσει τη «συνεργασία» για μια «σειρά θεσμικών και άλλων μεταρρυθμίσεων που έχει ανάγκη η χώρα». Το περιβάλλον του βεβαιώνει ότι είχαν πολύ θετικό αποτέλεσμα αυτές οι συναντήσεις. Ωστόσο, τραπεζικοί κύκλοι και η αγορά δεν αποκλείουν κάποια «παρατεταμένη αστάθεια» - ήδη η λίρα υποτιμήθηκε κατά 1,3% έναντι του δολαρίου σε μια εβδομάδα - τονίζοντας ότι «ενδεχόμενες κινήσεις και δηλώσεις στρατιωτικών ασφαλώς θα επηρεάσουν την αγορά» (Τζουμχουριέτ). Είναι ενδιαφέρον ότι ακριβώς αυτό επισημαίνουν από ημέρες οι αρθρογράφοι της «Wall Street Journal» και των «Financial Times». Αντίθετα, ένα μεγάλο μέρος του επιστημονικού κόσμου της Τουρκίας δείχνει ικανοποίηση για τη (βέβαια) εκλογή του κ. Γκιουλ για τον οποίο ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Μπιλκέντ της Αγκυρας κ. Χεπέρ δήλωσε ότι «ο κ. Γκιουλ διαθέτει την πολιτική πείρα που δεν διέθετε ο προκάτοχός του κ. Σεζέρ, αντιλαμβάνεται τα βασικά προβλήματα της Τουρκίας τόσο τα εσωτερικά όσο και τα εξωτερικά. Είναι επίσης σημαντικό ότι έχει προσωπικότητα και μπορεί, αν υπάρξει λόγος, να αντισταθεί ακόμη και στον κ. Ερντογάν», με τον οποίο συνδέεται ιδεολογικά, πολιτικά και κομματικά.

Τα λιγοστά προνόμια και εξουσίες του προέδρου

Μολονότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ένα μάλλον συμβολικό πρόσωπο, διαθέτει κάποια προνόμια και εξουσίες οι οποίες ορισμένες φορές τον καθιστούν κλειδί στη λήψη αποφάσεων. Διαθέτει λ.χ. δικαίωμα βέτο για διορισμούς ανώτερων κρατικών αξιωματούχων που υποδεικνύει η κυβέρνηση, το δικαίωμα διάλυσης της Βουλής και μετέχει στο 7μελές Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας όπου η ψήφος του μπορεί να είναι καθοριστική στη λήψη στρατιωτικών αποφάσεων είτε σοβαρών θεσμικών μεταρρυθμίσεων. Ο κ. Γκιουλ είναι 57 ετών, έχει διδακτορικό δίπλωμα οικονομικών επιστημών τουρκικού πανεπιστημίου, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλία, μιλάει αγγλικά και αραβικά, εργάστηκε σε τραπεζικό γραφείο στα Εμιράτα και είναι ιδρυτικό μέλος του κυβερνητικού κόμματος ΑΚ. Διετέλεσε υπουργός και μεταβατικός πρωθυπουργός το 2002-2003, όταν ο νικητής των τότε εκλογών κ. Ερντογάν ήταν υπόδικος επειδή σε δημόσιο χώρο είχε απαγγείλει κάποιο ποίημα το οποίο ενόχλησε τους στρατιωτικούς. Το τουρκικό κατεστημένο ενοχλείται ιδιαίτερα από το ότι η σύζυγος του κ. Γκιουλ, η κυρία Χεϊρουνίζα, φοράει τον ισλαμικό κεφαλόδεσμο.

Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ