Αν πράγματι το άγαλμα «Νεαρού νικητή» είχε σμιλευτεί από τον Λύσιππο, όπως αρχικά είχαν πει οι επιστήμονες το 1963, οπότε και ανασύρθηκε από τον βυθό της θάλασσας, κατανοεί κανείς τη λυσσώδη προσπάθεια της Ιταλίας να αποσπάσει το συγκεκριμένο έργο από το μουσείο Ζαν Πολ Γκετί.
Ακόμη, όμως, και αν δεν αληθεύει (παρότι ο Μπέρναρντ Ασμολ και άλλοι συνάδελφοί του επιμένουν), οι Ιταλοί θα ανθίστανται μέχρι τελικής πτώσης, καθώς αποτελεί ένα από τα ελάχιστα αρχαία ελληνικά αυθεντικά αγάλματα στον κόσμο.
Και τότε, θα πείτε, γιατί το διεκδικούν οι Ιταλοί και όχι εμείς; Αυτό είναι ένα από τα παράδοξα της Ιστορίας. Διότι βρέθηκε στα ιταλικά χωρικά ύδατα και συγκεκριμένα στις ακτές της Αδριατικής, σύμφωνα με τους ψαράδες που το ανέσυραν. Αν και προερχόταν με βεβαιότητα από την Ελλάδα, οι αιώνες που το άγαλμα έμεινε στον βυθό μάς έχουν αφαιρέσει τα δικαιώματά μας!
Η Ιταλία και το Γκετί συμφώνησαν να μην περιληφθεί το συγκεκριμένο έργο τέχνης στα 40 που το μουσείο επιστρέφει στη χώρα, αλλά να συνεχιστούν οι έρευνες περί των συνθηκών ανεύρεσής του και απόκτησής του.
Ισως πάντως είναι πρόβλημα το γεγονός ότι ο «Νεαρός Νικητής» ανασύρθηκε το 1963, πριν, δηλαδή, από τη συνθήκη της ΟΥΝΕΣΚΟ του 1970 που απαγορεύει την παράνομη διακίνηση αγαθών.
Το χάλκινο άγαλμα μοιάζει τρομερά με τον δικό μας έφηβο των Αντικυθήρων. Εχει φυσικό μέγεθος, δημιουργήθηκε τον 4ο αι. π.Χ. (οπότε και έζησε και ο Λύσιππος) και παριστάνει νεαρό αθλητή, πιθανώς με κότινο (κλαδί ελιάς). Θα πρέπει να αποτελούσε πορτρέτο του αθλητή και προέρχεται ή από την αρχαία Ολυμπία ή από την πατρίδα του νεαρού.
Αποσπάστηκε βίαια τον 1ο αι. π.Χ. ή μ.Χ. για να μεταφερθεί στη Ρώμη προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ξανά το μέταλλό του.
Αυτό δείχνει, τουλάχιστον, το ότι του λείπουν τα πόδια, ενώ σε αντίθετη περίπτωση θα έπρεπε να ήταν ακέραιο. Το πλοίο που τον μετέφερε, βούλιαξε.
Δεν γνωρίζουμε πώς το απέκτησε το μουσείο, αν δηλαδή προέρχεται από δωρεά ή από αγορά.
Ετσι και αλλιώς, οι συλλέκτες που δωρίζουν αρχαία σε ιδρύματα δεν θα πρέπει να θεωρούνται πλέον υπεράνω πάσης υποψίας.
Τουλάχιστον 13 από τα 40 αντικείμενα που θα επιστρέψει το Γκετί στην Ιταλία προέρχονται από τη συλλογή Φλάισμαν - μάλιστα κάποια οι Φλάισμαν τα είχαν αγοράσει από τον Ρόμπιν Σάιμς. Αλλά και ένα θραύσμα από ψηφιδωτό με τη μορφή του Ηρακλή «κολλάει» ακριβώς με το υπόλοιπο ψηφιδωτό που βρίσκεται στη συλλογή της Σέλμπι Γουάιτ.
Το Γκετί είχε πληρώσει όλα αυτά τα χρόνια 20 εκατομμύρια δολάρια για να αποκτήσει τα 40 αντικείμενα που επιστρέφει τώρα στην Ιταλία. Η ζημιά που υφίσταται, όμως, είναι μεγαλύτερη, αφού, πλέον, έχει τρωθεί το γόητρό του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου