Η βαριά ήττα του ΠΑΣΟΚ μονοπώλησε το ενδιαφέρον των χθεσινών εκλογών -ήδη ο Ευάγγελος Βενιζέλος έσπευσε να αναγγείλει ότι θα είναι υποψήφιος αρχηγός απέναντι στον Γιώργο Παπανδρέου- και έφερε σε δεύτερη μοίρα τις σημαντικές απώλειες της Ν.Δ., που κατάφερε, πάντως, να εξασφαλίσει την αυτοδυναμία, σύμφωνα με τα αποτελέσματα και τις εκτιμήσεις που υπήρχαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.
Μεγάλη άνοδο παρουσίασαν το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ, που κατάφεραν να προσελκύσουν πολλούς δυσαρεστημένους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ. Επιτυχία σημείωσε και το ΛΑΟΣ του Γ. Καρατζαφέρη, που μπαίνει και στην εθνική Βουλή, αποσπώντας σημαντικό κομμάτι ψηφοφόρων της Ν.Δ.
Διαστάσεις θριάμβου
Αυτά είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της χθεσινής αναμέτρησης και οδηγούν στην εξαγωγή των εξής πολιτικών συμπερασμάτων:
* Πρώτον, η Ν.Δ. διαψεύδει τη θεωρία της «παρένθεσης» και ο Κ. Καραμανλής κερδίζει το στοίχημα της επανεκλογής του για δεύτερη τετραετία. Η νίκη της Ν.Δ. επιτεύχθηκε υπό δύσκολες συνθήκες τον τελευταίο προεκλογικό μήνα και γι' αυτό παίρνει διαστάσεις θριάμβου. Ωστόσο, η νέα κυβερνητική θητεία της προεξοφλείται ότι θα είναι πολύ δυσκολότερη από την πρώτη για δύο λόγους. Ο ένας είναι πρακτικός: στη νέα Βουλή θα έχει οριακή αυτοδυναμία και όχι την άνεση των 165 βουλευτών που διέθετε στην προηγούμενη. Ο δεύτερος λόγος είναι πολιτικός: Η Ν.Δ. βγήκε τραυματισμένη από την κάλπη (σημαντική μείωση του ποσοστού της) και εξ αντικειμένου θα έχει μεγαλύτερες δυσκολίες να εφαρμόσει πολιτική που θα αντιμετωπίζει κρίσιμα προβλήματα. Θα έχει πλέον πίεση και από τα δεξιά της.
Απρόσμενη ήττα
* Δεύτερον, το ΠΑΣΟΚ υφίσταται μια ήττα μάλλον απρόσμενη για την ηγεσία του. Ο Γιώργος Παπανδρέου ήταν αυτός που από καιρό είχε πετάξει το γάντι στον κ. Καραμανλή ζητώντας εκλογές. Και, παρά τα δείγματα των δημοσκοπήσεων, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι συνολικά η ηγεσία του κόμματος, εξαιρουμένου του Ευάγγελου Βενιζέλου, δεν περίμενε τέτοιο αποτέλεσμα. Εκ των πραγμάτων τίθεται θέμα ικανότητας τόσο του κ. Παπανδρέου όσο και των άλλων επιτελικών στελεχών του να αντιληφθούν την πραγματικότητα.
Οι απώλειες του ΠΑΣΟΚ ήταν προς όλες τις κατευθύνσεις, γεγονός που σπάνια συμβαίνει για κόμμα της αντιπολίτευσης που διεκδικεί την εξουσία. Οι απώλειές του τόσο προς τα δεξιά όσο και, κυρίως, προς τ' αριστερά θα το θέσουν μπροστά σε διάφορα διλήμματα ως προς την αναπροσαρμογή της πολιτικής του. Επιπλέον, το ΠΑΣΟΚ θα αντιμετωπίσει κλυδωνισμούς λόγω των ευθυνών που θα καταλογιστούν στην ηγεσία του και προσωπικά στον Γιώργο Παπανδρέου, ο οποίος υπέστη δεύτερη κατά σειράν -και πιο βαριά- εκλογική ήττα. Η παραμονή του στη θέση του αρχηγού θεωρείται πολύ δύσκολη, αν και ο ίδιος δεν έδειξε διατεθειμένος να παραιτηθεί και ανήγγειλε ότι θα κινήσει τις εσωκομματικές διαδικασίες για να επιβεβαιώσει την αρχηγική του θέση. Ομως, αυτή τη θέση αμφισβήτησε τις πρώτες πρωινές ώρες ο κ. Βενιζέλος, θέτοντας ταυτόχρονα υποψηφιότητα. Ιδιαίτερη βαρύτητα αποκτά η στάση που θα τηρήσει ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, ο οποίος χθες απλώς παρακολούθησε τα αποτελέσματα.
Ψηλά η Αριστερά
* Τρίτον, είχαμε μεγάλη άνοδο των δύο κομμάτων της Αριστεράς. Αθροιστικά το ποσοστό τους προσέγγισε εκείνο της περιόδου 1989, όταν το ΠΑΣΟΚ περνούσε μεγάλη κρίση, λόγω του σκανδάλου Κοσκωτά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποκτά και η ιδιότυπη μάχη που γίνεται σ' αυτό το χώρο μεταξύ ΚΚΕ και ΣΥΝ για την απόκτηση της ηγεμονίας, την οποία διατηρεί μεν το ΚΚΕ, αλλά αυτή τη φορά σημείωσε σημαντική άνοδο και ο Συνασπισμός, που για πρώτη φορά δεν κινδύνευσε να μείνει εκτός Βουλής.
* Τέταρτον, ο χώρος της άκρας Δεξιάς εκπροσωπείται πλέον στο Κοινοβούλιο. Το ΛΑΟΣ άντεξε την πίεση που του άσκησε το τελευταίο διάστημα η Ν.Δ., ξεπέρασε το δίλημμα της ακυβερνησίας που έθεσε ο κ. Καραμανλής και φιλοδοξεί τώρα να παγιώσει την παρουσία του στην πολιτική ζωή. Η αυτοδυναμία που απέκτησε η Ν.Δ. το βγάζει από την περιπέτεια να χρειαστεί να αντέξει νέα εκλογική αναμέτρηση.
Αμφισβήτησε Γιώργο ο Βενιζέλος, σφίγγα η Αννα
Αντιμέτωπος με τον Ευάγγελο Βενιζέλο θα βρεθεί ο Γιώργος Παπανδρέου στη διαδικασία εκλογής νέου αρχηγού από τα μέλη και τους φίλους του κόμματος, που όπως δεσμεύθηκε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ θα ξεκινήσει άμεσα.
Ο κ. Παπανδρέου χθες μετά τα μεσάνυχτα κατέστησε σαφές ότι παρά την ήττα θα διεκδικήσει εκ νέου την προεδρία του κόμματος και θα ζητήσει από τα μέλη και τους φίλους την ανανέωση της εντολής στο πρόσωπό του.
Ο Ε. Βενιζέλος αμέσως μετά τη δήλωση Παπανδρέου πήγε στο Ζάππειο για να προσδώσει αρχηγικό κύρος και βαρύτητα στην υποψηφιότητά του.
Σήκωσε το γάντι είπε ότι είναι δυναμικά παρών γιατί το οφείλει στην παράταξη και στον τόπο, εκδηλώνοντας με αυτό τον τρόπο την απόφασή του να διεκδικήσει την αρχηγία, αμφισβητώντας εξ αντικειμένου στην πράξη τη δυνατότητα του Γ. Παπανδρέου να επαναφέρει το ΠΑΣΟΚ σε νικηφόρα πορεία.
Ο κ. Βενιζέλος ξάφνιασε πολλά στελέχη με την ταχύτητα με την οποια ενήργησε, αν και σε δημοσιογραφικούς κύκλους είχε κυκλοφορήσει από νωρίς το απόγευμα ότι θα κινηθεί ακριβώς έτσι.
Καταιγίδα
Καταιγιστικές οι εξελίξεις. Για πρώτη φορά στη μεταπολιτευτική πολιτική ιστορία του τόπου, μετά από μια ήττα ενός μεγάλου κόμματος ο ηγέτης του βρίσκεται το ίδιο βράδυ απέναντι από έναν νέο διεκδικητή της ηγεσίας και με ένα τόσο παραστατικό τρόπο. Λίγο πολύ ήταν αναμενόμενο... Δεν αποκλείεται ο κατάλογος των υποψηφίων να μην κλείσει καθώς δεν έχει ξεκαθαρίσει τη στάση της η Αννα Διαμαντοπούλου.
«Τα μέλη και οι φίλοι του ΠΑΣΟΚ θα έχουν το λόγο. Θα ζητήσω άμεσα από τη βάση του κινήματος να ανανεώσει την εμπιστοσύνη στο πρόσωπό μου» είπε. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ είπε ότι το αποτέλεσμα ήταν δυσμενές για το ΠΑΣΟΚ σε μια κρίσιμη καμπή, όλοι έχουν ευθύνες και ρόλους και «πρώτος απ' όλους εγώ».
Δεν μίλησε για τα αίτια της ήττας του ΠΑΣΟΚ, είπε μόνο ότι οι πολίτες έχουν την αίσθηση ότι η κρίση έχει βαθύτερες ρίζες και θεωρούν ότι και το ΠΑΣΟΚ έχει ευθύνες για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα, παραπέμποντας ουσιαστικά στη διακυβέρνηση της χώρας από το ΠΑΣΟΚ.
Η Αννα Διαμαντοπούλου, που είναι πιθανόν να θέσει υποψηφιότητα τις επόμενες ημέρες, συνέστησε αυτογνωσία και αυτοσυγκράτηση, χαρακτηρισμοί που θεωρήθηκαν αιχμές κατά του κ. Βενιζέλου και μίλησε για καθαρές διαδικασίες.
Τον στηρίζουν
Δεν άργησαν οι πρώτες δηλώσεις υποστήριξης στον Ευάγγελο Βενιζέλο.
Ο Κίμων Κουλούρης τάχθηκε υπέρ της υποψηφιότητάς του, λέγοντας ότι θα τον στηρίξει, ενώ ο Ανδρέας Λοβέρδος τόνισε ότι καλύπτεται από την δήλωση Βενιζέλου. Στήριξη στον κ. Βενιζέλο έδωσε και ο Χρίστος Βερελής.
Σε κάθε περίπτωση το ΠΑΣΟΚ κινείται από χθες μπροστά από ένα μαύρο φόντο. Το κόμμα που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου και κυβέρνησε με επιτυχία την Ελλάδα για 20 χρόνια περνάει μια μεγάλη κρίση καθώς ο γιος του ιδρυτή, ο Γιώργος Παπανδρέου, όχι μόνο δεν κατόρθωσε να το επαναφέρει στην εξουσία αλλά με αυτόν στην ηγεσία υπέστη την κρισιμότερη και μεγαλύτερη ήττα της 33ετούς ιστορίας του που το αφήνει για δεύτερη συνεχή τετραετία εκτός κυβέρνησης μετά το 1981.
Σοβαρά λάθη
Ανεξαρτήτως των παραπάνω ο Γ. Παπανδρέου:
- Εχασε τις εκλογές με σημαντική διαφορά από τη Ν.Δ.
- Δεν έπιασε το 40,5% που ήταν το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ το 2004. Αντιθέτως, συγκεντρώνοντας το 38%, όσο περίπου και τον Απρίλιο του 1990 που είχε πάρει 38,6%, κινήθηκε στα χαμηλότερα επίπεδα μετά το 1981.
Ανεξαρτήτως τι θα γίνει τις επόμενες ημέρες μια πρώτη αποτίμηση του αποτελέσματος οδηγεί στα εξής συμπεράσματα:
- Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, στα τέσσερα χρόνια που ηγείται του κόμματος, έκανε σοβαρά λάθη που του στοίχισαν προσωπικά, έπληξαν την ηγετική του εικόνα και τη δημοφιλία του. Αυτό είχε αποτέλεσμα να μην μπορέσει να πείσει για τις ικανότητές του και για τις προθέσεις του.
- Το ΠΑΣΟΚ δεν έπεισε στα τριάμισι χρόνια της αντιπολίτευσης ότι μπορεί να δομήσει μια εικόνα αξιόπιστης διακυβέρνησης απέναντι στη «χειρότερη κυβέρνηση της Μεταπολίτευσης», όπως ο ίδιος ο Γ. Παπανδρέου τη χαρακτήρισε.
- Δεν κατόρθωσε να καλύψει ένα κενό έκφρασης ενός σοσιαλιστικού κομματιού του κόμματος που δεν εκφράστηκε με τον Κ. Σημίτη στο παρελθόν και δεν εκφράστηκε ούτε με τον Γ. Παπανδρέου, γι' αυτό βρήκε διέξοδο στα κόμματα της Αριστεράς.
Αυτό δείχνει ότι το πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ πια είναι καθαρά ιδεολογικό, με ποιους είναι και γιατί. Ενα πρόβλημα που φάνηκε στην περίοδο της διακυβέρνησης του Σημίτη και που τώρα πια έφθασε στην κορύφωσή του, αφού ως αντιπολίτευση δεν έπεισε ότι είναι ο άλλος ιδεολογικός πόλος. Ομως όλα αυτά αντικειμενικά χρεώνονται και πάλι στον αρχηγό.
- Δεν μπόρεσε να θίξει τον πυρήνα της πολιτικής της κυβέρνησης με μια πρόταση που θα το διαφοροποιεί από τη Ν.Δ.
Σοκ
Το εκλογικό αποτέλεσμα προκάλεσε σοκ στο ΠΑΣΟΚ, ακόμα σε εκείνα τα στελέχη που δεν ήταν εξαρχής αισιόδοξα. Η μεγάλη απογοήτευση ήταν κυρίως τα χαμηλά ποσοστά που συγκέντρωσε. Στις δημόσιες δηλώσεις τού όλα τα στελέχη ήταν εξαιρετικά προσεκτικά, ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, σε γραφεία βουλευτές και στελέχη άρχισαν να ετοιμάζονται για την επόμενη ημέρα ακόμα και θέτοντας θέμα ηγεσίας αν δεν ανοίξει διαδικασίες ο ίδιος ο Γ. Παπανδρέου.
Μέχρι τα μεσάνυχτα που έκανε τη δήλωσή του ο Γ. Παπανδρέου κανείς δεν βγήκε να τον αμφισβητήσει. Ωστόσο, οι περισσότεροι περιέγραφαν ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες του και να ανοίξει αυτός τις διαδικασίες της επόμενης ημέρας με ή χωρίς αυτόν.
Η Αννα Διαμαντοπούλου υποστήριξε ότι ο κ. Παπανδρέου ως αρχηγός έχει τη μεγαλύτερη ευθύνης συνέστησε όμως προφανώς σε επίδοξους διαδόχους «όχι κινήσεις πανικού που προδίδουν προσωπικές αγωνίες». Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης είπε ότι οι πολίτες απογοητεύθηκαν από την αναποτελεσματικότητα του πολιτικού μας συστήματος καθώς και η διακυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ήταν πρόσφατη και νωπή στις μνήμες.
Ο Κίμων Κουλούρης περισσότερο σαφής απ' όλους μίλησε για τήρηση του καταστατικού, είπε όμως ότι όλα θα πρέπει να συντομευθούν, δηλαδή η εκλογή αρχηγού, γιατί ο κόσμος απαιτεί γρήγορα μια ισχυρή αντιπολίτευση.
«Το ΠΑΣΟΚ αξίζει καλύτερη τύχη και είμαι παρών»
Παρών στις εσωτερικές εξελίξεις του ΠΑΣΟΚ δήλωσε χθες ο Β. Βενιζέλος, λίγο μετά τη δήλωση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Γ. Παπανδρέου για το αποτέλεσμα των εκλογών.
«Είμαι παρών, το οφείλω στην παράταξη και στον τόπο», είπε στις τηλεοπτικές κάμερες στο Κέντρο Τύπου του Ζαππείου, όπου προσήλθε αμέσως μόλις αποχώρησε ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής, και υπογραμμίζοντας ότι «στο ΠΑΣΟΚ αρμόζει καλύτερη τύχη και μπορεί να τη διαμορφώσει», κάλεσε «το κοινωνικό και αυθεντικό ΠΑΣΟΚ να μετάσχει δυναμικά στις διαδικασίες για μια νέα αρχή ριζικής ανανέωσης».
«Είναι κρίμα, είπε, ότι το ΠΑΣΟΚ έχασε την ώρα που και όφειλε και μπορούσε να κερδίσει».
Ο κ. Βενιζέλος χαρακτήρισε την ήττα καθαρή, συνεχάρη τον Γ. Παπανδρέου «που ανέλαβε τις ευθύνες που του αναλογούν» και έστειλε συντροφικό και φιλικό χαιρετισμό σε όλους τους φίλους και τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ.
Πώς γίνεται εκλογή αρχηγού
Αν υπάρχουν περισσότεροι του ενός υποψήφιοι αρχηγοί, τότε η Ελλάδα θα γνωρίσει για πρώτη φορά μια ιδιότυπη εσωκομματική προεκλογική περίοδο, αφού κάθε ένας από τους υποψηφίους θα πρέπει να πείσει το μεγάλο σώμα των μελών και φίλων του ΠΑΣΟΚ γιατί θα πρέπει να τον ψηφίσουν. Η κατάσταση θα θυμίζει λίγο από τη μάχη για το ποιος θα ήταν ο υποψήφιος των Σοσιαλιστών για την προεδρία της Γαλλίας. Σύμφωνα με το καταστατικό, η εκλογή αρχηγού από τους φίλους και τη βάση του κόμματος πρέπει να γίνει τον Φεβρουάριο, καθώς τότε συμπληρώνονται τέσσερα χρόνια από την εκλογή του Γιώργου και ολοκληρώνεται η θητεία του. Το καταστατικό προβλέπει ότι η εκλογή γίνεται ένα μήνα πριν από το συνέδριο, το οποίο σε αυτή τη διαδικασία δεν παίζει κανένα ρόλο.
Στη Χαρ. Τρικούπη δεν πίστευαν στ' αυτιά τους
Ούτε η Παναγία των δημοσκοπήσεων ούτε και τα όσα διαδραματίστηκαν χθες βράδυ έξω από τα γραφεία του ΠΑΣΟΚ στη Χαριλάου Τρικούπη θα μπορούσαν να αποτελέσουν παρηγοριά για τους χιλιάδες πικραμένους ψηφοφόρους του κόμματος.
Από νωρίς το απόγευμα που άρχισαν να κυκλοφορούν οι πρώτες πληροφορίες για τα ποσοστά που έδιναν τα exit polls μέχρι τις 10 μ.μ. που οι οθόνες έδειξαν συγκεντρωτικά αποτελέσματα σε διάφορες περιοχές της χώρας, στελέχη του κόμματος αλλά και οπαδοί που είχαν συγκεντρωθεί απέξω έψαχναν να στηριχθούν σε υποθέσεις παρηγοριάς: «Θυμόσαστε πώς την πάτησαν οι Νεοδημοκράτες το 2000, όταν βγήκαν και πανηγύριζαν και τελικά έχασαν;», «Μα είναι δυνατόν να πιστέψουμε τέτοιες δημοσκοπήσεις; Είναι σαν να έχουν βγει με καρμπόν...». Οσο περνούσε η ώρα όμως, τα πρόσωπα σκοτείνιαζαν όλο και περισσότερο.
«Το Καλπάκι ήταν καταπράσινο. Είναι δυνατόν να βγαίνει τόσο ψηλά το ΚΚΕ;» αναρωτιόταν ένας. Στο στενό πεζοδρόμιο, δεκάδες κάμερες στημένες και μέτρα καλωδίου απλωμένα σαν φίδια. Λίγο έλειψε να παγιδεύσουν τεχνικούς και δημοσιογράφους που προσπάθησαν να αποσπάσουν δήλωση του Γ. Παπανδρέου όταν ήρθε γύρω στις 6 μ.μ. αλλά και μετά τις 10 που αφίχθη εμφανώς εκνευρισμένος ο Θ. Πάγκαλος. Ο πρόεδρος προτίμησε να μην ακολουθήσει το «διάδρομο» που είχαν διαμορφώσει οι κάμερες, θέλησε να χαιρετήσει κάποιους οπαδούς και έφτασε με «οκτάρια» έως την πόρτα των γραφείων. Ο κ. Πάγκαλος όμως δήλωσε με το γνωστό του ύφος ότι «δεν κάνει δηλώσεις στο δρόμο» και ότι «τα είπε όλα στα κανάλια». Φαίνεται όμως ότι μετά το μετάνιωσε αφού κατεβαίνοντας είπε ότι τώρα είναι η ώρα των αγώνων...
Πλειάδα στελεχών μπήκαν και βγήκαν από τα γραφεία αποφεύγοντας να σχολιάσουν τα αποτελέσματα των exit polls. Η Αννα Διαμαντοπούλου και ο Ανδρέας Λοβέρδος εξέφρασαν ευχαριστίες στους οπαδούς του κόμματος που αγωνίστηκαν με τον καλύτερο τρόπο. Εκείνος που θέλησε να ξεχωρίσει ήταν ο Ευάγγελος Βενιζέλος.
Ο κ. Βενιζέλος αναχώρησε μετά τις 8 μ.μ. προς το υπουργείο Εσωτερικών. Το είπε στους δημοσιογράφους λέγοντας ότι δεν θα κάνει δηλώσεις «γιατί δεν είναι ψώνιο». Ερχόμενος όμως αντιμέτωπος με τις κάμερες φαίνεται πως άλλαξε γνώμη αλλά ήταν έτοιμος να κάνει δήλωση σε ύφος που πρόδινε πολλά: «Συνιστώ ψυχραιμία και υπομονή. Θα περιμένουμε να δούμε αποτελέσματα σε αντιπροσωπευτικότερο δείγμα».
Η κίνηση στη Χαριλάου Τρικούπη, στο μεταξύ, συνεχιζόταν σχεδόν κανονικά. Η αγωνία ήταν ζωγραφισμένη με ακόμη καθαρότερα χρώματα στο απέναντι καφενείο, μπροστά από το οποίο όμως ήταν και πάλι στημένες δεκάδες τηλεοπτικές κάμερες. Μια μοτοσικλέτα εμφανίστηκε ξαφνικά και ο αναβάτης κρατούσε μια σημαία της ΟΝΝΕΔ, χωρίς όμως να βραδυπορήσει καν.
Ο Κίμων Κουλούρης, κρατώντας το πούρο του, εμφανίστηκε αμέσως μετά τη δημοσίευση των exit polls στην αίθουσα των δημοσιογράφων. «Τι να σας σχολιάσω, αφού εδώ και καιρό αμφισβητώ την εγκυρότητα των δημοσκοπήσεων» είπε. Βγαίνοντας όμως δεν απέφυγε να κάνει ανακοινώσεις επί μακρόν στις κάμερες για το παρελθόν και το μέλλον του κόμματος. Λίγο αργότερα, ανάμεσα στα δεκάδες αποτσίγαρα έβλεπε κανείς στο πεζοδρόμιο και τα φύλλα ενός πατημένου πούρου.
Σταδιακά πυκνώνει η παρουσία των οπαδών στο δρόμο. «Αν το ΠΑΣΟΚ δεν καθαρίσει από τα σκ..., τι περιμένεις;» ακούγεται βροντώδης η φωνή κυρίου με κοιλιά και μπλουζάκι Μπέρμπερις. «Είδες τον .... (αναφέρει όνομα) στην ... (αναφέρει πόλη της επαρχίας); Το πρωί δούλευε για το ΠΑΣΟΚ και το βράδυ για τη Νέα Δημοκρατία», κάποιοι του κάνουν συστάσεις να μιλά σιγότερα.
Ο κόσμος πλησιάζει σε κάθε στέλεχος που φτάνει και αναζητά εναγωνίως παρηγοριά. Στις 9 μ.μ. φτάνει ο αναλυτής Γ. Σεφερτζής και ζητά υπομονή διότι η Β' Αθηνών δεν έχει ακόμη κριθεί, οπότε η αυτοδυναμία δεν είναι εξασφαλισμένη. Προηγουμένως, ο κ. Βενιζέλος έχει θέσει χρονικό όριο ξεκαθαρίσματος της κατάστασης την 11.30 μ.μ. Οσο πλησιάζει εκείνη η ώρα, το οδόστρωμα έχει κλείσει για τα αυτοκίνητα. Νεολαίοι φωνάζουν συνθήματα. «Γιώργο θυμήσου είμαστε μαζί σου», «Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ ενωμένο-δυνατό», «ΠΑΣΠ ιδέα, ΠΑΣΟΚ και νεολαία». Μια δάδα ανάβει και γεμίζει φως γηπέδου τον αέρα.
Μέσα στην αίθουσα των δημοσιογράφων, τα φώτα ανάβουν στις 23.30. Οι υπεύθυνοι του κόμματος ζητούν από τους δημοσιογράφους να σταματήσουν το κάπνισμα. Αργότερα ζητούν να σιγήσουν και τα κινητά. Ο πρόεδρος φτάνει σχεδόν μιάμιση ώρα μετά. Η αναμονή έχει ήδη βαρύνει ακόμη περισσότερο την ατμόσφαιρα.
Γύρω στη 1 μετά τα μεσάνυχτα, Αννα Διαμαντοπούλου, Ευ. Βενιζέλος, Γ. Ραγκούσης, Χ. Καστανίδης και Νίκος Αθανασάκης κάθονται απέναντι στις κάμερες, δίπλα στο αναλόγιο όπου ο Γιώργος Παπανδρέου θα διαβάσει το μήνυμά του. Εχουν ήδη ακούσει το κείμενο λίγο νωρίτερα, όπως μας ενημερώνουν συνεργάτες του προέδρου. Μόλις τελειώνει η ανάγνωση, με τα μάτια των υπαλλήλων και των συνεργατών εκτός της αίθουσας να έχουν ήδη βουρκώσει, τα στελέχη αποχωρούν. Ο Ευ. Βενιζέλος έχει ήδη ξεκινήσει για το Ζάππειο προκειμένου να κάνει εκεί τη δική του δήλωση.
Ο Γ. Παπανδρέου μαζί με τη σύζυγό του Αντα κατεβαίνουν με το ασανσέρ, βγαίνουν από το κτίριο. Ο πρόεδρος επιλέγει και πάλι να πέσει στις αγκαλιές των οπαδών που παραμένουν εδώ συγκεντρωμένοι. Το ασανσέρ συνεχίζει να ανεβοκατεβαίνει. Ανθρωποι βγαίνουν με μάτια κόκκινα, αγκαλιάζονται, χαιρετιούνται. «Σιγά βρε παιδιά δεν είμαστε σε κηδεία», λέει κάποιος. «Γιατί δεν είμαστε;» ανααρωτιέται άλλος...
«Το Καλπάκι ήταν καταπράσινο. Είναι δυνατόν να βγαίνει τόσο ψηλά το ΚΚΕ;» αναρωτιόταν ένας. Στο στενό πεζοδρόμιο, δεκάδες κάμερες στημένες και μέτρα καλωδίου απλωμένα σαν φίδια. Λίγο έλειψε να παγιδεύσουν τεχνικούς και δημοσιογράφους που προσπάθησαν να αποσπάσουν δήλωση του Γ. Παπανδρέου όταν ήρθε γύρω στις 6 μ.μ. αλλά και μετά τις 10 που αφίχθη εμφανώς εκνευρισμένος ο Θ. Πάγκαλος. Ο πρόεδρος προτίμησε να μην ακολουθήσει το «διάδρομο» που είχαν διαμορφώσει οι κάμερες, θέλησε να χαιρετήσει κάποιους οπαδούς και έφτασε με «οκτάρια» έως την πόρτα των γραφείων. Ο κ. Πάγκαλος όμως δήλωσε με το γνωστό του ύφος ότι «δεν κάνει δηλώσεις στο δρόμο» και ότι «τα είπε όλα στα κανάλια». Φαίνεται όμως ότι μετά το μετάνιωσε αφού κατεβαίνοντας είπε ότι τώρα είναι η ώρα των αγώνων...
Πλειάδα στελεχών μπήκαν και βγήκαν από τα γραφεία αποφεύγοντας να σχολιάσουν τα αποτελέσματα των exit polls. Η Αννα Διαμαντοπούλου και ο Ανδρέας Λοβέρδος εξέφρασαν ευχαριστίες στους οπαδούς του κόμματος που αγωνίστηκαν με τον καλύτερο τρόπο. Εκείνος που θέλησε να ξεχωρίσει ήταν ο Ευάγγελος Βενιζέλος.
Ο κ. Βενιζέλος αναχώρησε μετά τις 8 μ.μ. προς το υπουργείο Εσωτερικών. Το είπε στους δημοσιογράφους λέγοντας ότι δεν θα κάνει δηλώσεις «γιατί δεν είναι ψώνιο». Ερχόμενος όμως αντιμέτωπος με τις κάμερες φαίνεται πως άλλαξε γνώμη αλλά ήταν έτοιμος να κάνει δήλωση σε ύφος που πρόδινε πολλά: «Συνιστώ ψυχραιμία και υπομονή. Θα περιμένουμε να δούμε αποτελέσματα σε αντιπροσωπευτικότερο δείγμα».
Η κίνηση στη Χαριλάου Τρικούπη, στο μεταξύ, συνεχιζόταν σχεδόν κανονικά. Η αγωνία ήταν ζωγραφισμένη με ακόμη καθαρότερα χρώματα στο απέναντι καφενείο, μπροστά από το οποίο όμως ήταν και πάλι στημένες δεκάδες τηλεοπτικές κάμερες. Μια μοτοσικλέτα εμφανίστηκε ξαφνικά και ο αναβάτης κρατούσε μια σημαία της ΟΝΝΕΔ, χωρίς όμως να βραδυπορήσει καν.
Ο Κίμων Κουλούρης, κρατώντας το πούρο του, εμφανίστηκε αμέσως μετά τη δημοσίευση των exit polls στην αίθουσα των δημοσιογράφων. «Τι να σας σχολιάσω, αφού εδώ και καιρό αμφισβητώ την εγκυρότητα των δημοσκοπήσεων» είπε. Βγαίνοντας όμως δεν απέφυγε να κάνει ανακοινώσεις επί μακρόν στις κάμερες για το παρελθόν και το μέλλον του κόμματος. Λίγο αργότερα, ανάμεσα στα δεκάδες αποτσίγαρα έβλεπε κανείς στο πεζοδρόμιο και τα φύλλα ενός πατημένου πούρου.
Σταδιακά πυκνώνει η παρουσία των οπαδών στο δρόμο. «Αν το ΠΑΣΟΚ δεν καθαρίσει από τα σκ..., τι περιμένεις;» ακούγεται βροντώδης η φωνή κυρίου με κοιλιά και μπλουζάκι Μπέρμπερις. «Είδες τον .... (αναφέρει όνομα) στην ... (αναφέρει πόλη της επαρχίας); Το πρωί δούλευε για το ΠΑΣΟΚ και το βράδυ για τη Νέα Δημοκρατία», κάποιοι του κάνουν συστάσεις να μιλά σιγότερα.
Ο κόσμος πλησιάζει σε κάθε στέλεχος που φτάνει και αναζητά εναγωνίως παρηγοριά. Στις 9 μ.μ. φτάνει ο αναλυτής Γ. Σεφερτζής και ζητά υπομονή διότι η Β' Αθηνών δεν έχει ακόμη κριθεί, οπότε η αυτοδυναμία δεν είναι εξασφαλισμένη. Προηγουμένως, ο κ. Βενιζέλος έχει θέσει χρονικό όριο ξεκαθαρίσματος της κατάστασης την 11.30 μ.μ. Οσο πλησιάζει εκείνη η ώρα, το οδόστρωμα έχει κλείσει για τα αυτοκίνητα. Νεολαίοι φωνάζουν συνθήματα. «Γιώργο θυμήσου είμαστε μαζί σου», «Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ ενωμένο-δυνατό», «ΠΑΣΠ ιδέα, ΠΑΣΟΚ και νεολαία». Μια δάδα ανάβει και γεμίζει φως γηπέδου τον αέρα.
Μέσα στην αίθουσα των δημοσιογράφων, τα φώτα ανάβουν στις 23.30. Οι υπεύθυνοι του κόμματος ζητούν από τους δημοσιογράφους να σταματήσουν το κάπνισμα. Αργότερα ζητούν να σιγήσουν και τα κινητά. Ο πρόεδρος φτάνει σχεδόν μιάμιση ώρα μετά. Η αναμονή έχει ήδη βαρύνει ακόμη περισσότερο την ατμόσφαιρα.
Γύρω στη 1 μετά τα μεσάνυχτα, Αννα Διαμαντοπούλου, Ευ. Βενιζέλος, Γ. Ραγκούσης, Χ. Καστανίδης και Νίκος Αθανασάκης κάθονται απέναντι στις κάμερες, δίπλα στο αναλόγιο όπου ο Γιώργος Παπανδρέου θα διαβάσει το μήνυμά του. Εχουν ήδη ακούσει το κείμενο λίγο νωρίτερα, όπως μας ενημερώνουν συνεργάτες του προέδρου. Μόλις τελειώνει η ανάγνωση, με τα μάτια των υπαλλήλων και των συνεργατών εκτός της αίθουσας να έχουν ήδη βουρκώσει, τα στελέχη αποχωρούν. Ο Ευ. Βενιζέλος έχει ήδη ξεκινήσει για το Ζάππειο προκειμένου να κάνει εκεί τη δική του δήλωση.
Ο Γ. Παπανδρέου μαζί με τη σύζυγό του Αντα κατεβαίνουν με το ασανσέρ, βγαίνουν από το κτίριο. Ο πρόεδρος επιλέγει και πάλι να πέσει στις αγκαλιές των οπαδών που παραμένουν εδώ συγκεντρωμένοι. Το ασανσέρ συνεχίζει να ανεβοκατεβαίνει. Ανθρωποι βγαίνουν με μάτια κόκκινα, αγκαλιάζονται, χαιρετιούνται. «Σιγά βρε παιδιά δεν είμαστε σε κηδεία», λέει κάποιος. «Γιατί δεν είμαστε;» ανααρωτιέται άλλος...
Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου