Τρίτη 11 Σεπτεμβρίου 2007

Το «Σκοπιανό» στη σκιά του Κοσσυφοπεδίου

Το «Σκοπιανό» στη σκιά του Κοσσυφοπεδίου

Όπως ήταν αναμενόμενο το «Σκοπιανό» βρήκε τη θέση του στην προεκλογική αντιπαράθεση, καθώς η άνοιξη του 2008, οπότε θα αποφασισθεί η ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, είναι ένας πολύ κοντινός χρονικός ορίζοντας.

Όπως και το 1991-92, έτσι και σήμερα η εκκρεμότητα της ονομασίας με τη γειτονική χώρα αντιμετωπίζεται αποσπασματικά: Τότε αποτελούσε συνιστώσα της κρίσης στη Γιουγκοσλαβία και των χειρισμών της διεθνούς Κοινότητας, σήμερα η σταθερότητα και η ακεραιότητα της ΠΓΔΜ βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση με τις εξελίξεις στο Κοσσυφοπέδιο, που θα πυροδοτήσουν το δεύτερο σημαντικό μετά την εξέγερση του 1991 κύμα διεκδικήσεων του αλβανικού εθνικισμού.

Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, η εναντίωση της Σερβίας και το βέτο της Ρωσίας στην ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου μοιάζουν βέβαια. Ταυτόχρονα, εξίσου βέβαιη είναι η πρόθεση των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν εκτός ΟΗΕ τη μονομερή διακήρυξη ανεξαρτησίας που θα εγκρίνει η Βουλή στην Πρίστινα στις αρχές Δεκεμβρίου. Μόνο ζητούμενο παραμένει η στάση της Ε.Ε., το κατά πόσον δηλαδή θα μπορέσει να υιοθετήσει ενιαία τοποθέτηση, με την μια πλευρά να αποτελείται από αυτούς που θα θελήσουν να ακολουθήσουν την Ουάσιγκτον και την άλλη από αυτούς που φοβούνται ότι η μονομερής παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας της Σερβίας δημιουργεί ένα αποσταθεροποιητικό προηγούμενο.

Ετσι, μετά την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου, το νέο, το πραγματικό «Μακεδονικό» ζήτημα δεν θα είναι οι παρενοχλήσεις προς την Ελλάδα και τη Βουλγαρία που προέρχονται από την προσπάθεια ιστορικής νομιμοποίησης μιας ξεχωριστής «Μακεδονικής» ταυτότητας, αλλά η αντοχή της στην πρόκληση αμφισβήτησης της ΠΓΔΜ ως ενιαίου κράτους που θα θέσουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο οι Αλβανοί υπήκοοί της.

Σε αντίθεση με το όραμα της «Μεγάλης Αλβανίας», που δεν συγκινεί δύο πληθυσμιακές κοινότητες που έζησαν διαφορετική Ιστορία για ένα περίπου αιώνα, το «Μεγάλο Κοσσυφοπέδιο» έχει στέρεες αναφορές: Μέχρι τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας το 1991 οι Κοσοβάροι και οι ομοεθνείς τους Αλβανοί της ΠΓΔΜ ζούσαν στο πλαίσιο ενός κοινού κράτους. Η γεωγραφική εγγύτητα των δύο περιοχών διασφάλιζε στην πράξη στην αλβανική κοινότητα των Σκοπίων τα ίδια δικαιώματα και παροχές που είχαν διασφαλίσει οι Κοσοβάροι μέχρι το 1989, όταν ο Μιλόσεβιτς κατάργησε το αυτόνομο καθεστώς της επαρχίας που μετά την συνταγματική μεταρρύθμιση του 1974 δεν διέφερε σε τίποτε από το καθεστώς των Ομόσπονδων Δημοκρατιών.

Ετσι, αν η ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου θεωρείται η οριστική επισφράγιση της επιστροφής στα προ του 1989 κεκτημένα, είναι σαφές ότι η αλβανική κοινότητα της ΠΓΔΜ δεν πρόκειται να περιορισθεί στα όσα απέσπασε με τη συμφωνία της Αχρίδας του 2001, με την οποία τερματίσθηκε η ένοπλη αλβανική ανταρσία.

Η στάση της Δύσης, ΗΠΑ - Ε.Ε. μπορεί να θεωρείται ως δεδομένη: Να γίνει η αναπόφευκτη αλλαγή της ΠΓΔΜ από ενιαίο κράτος σε χαλαρή διζωνική-δικοινοτική ομοσπονδία ανώδυνα και χωρίς συγκρούσεις που να καθιστούν αναγκαία έξωθεν στρατιωτική επέμβαση και μακρόχρονη παρουσία στη χώρα.

Από την πλευρά των Σλαβομακεδόνων, η πιο πιθανή εξέλιξη είναι η ανάπτυξη μιας χωριστικής τάσης της πλειοψηφίας -όπως συνέβη στην Τσεχία το 1992 μετά τις υπέρμετρες διεκδικήσεις της Σλοβακίας- η οποία να στοχεύει στη διασφάλιση ενός εθνικού Σλαβομακεδονικού κράτους έστω και γεωγραφικά συρρικνωμένου. Ο διαχωρισμός των εθνοτήτων στην ΠΓΔΜ δεν θα είναι εύκολη υπόθεση: Πέραν του συμπαγούς αλβανικού πληθυσμού που κατοικεί στη βορειοδυτική περιοχή της χώρας, υπάρχει ισχυρή αλβανική κοινότητα στα ίδια τα Σκόπια. Επιπλέον, είναι αμφίβολο αν μετά τον διαχωρισμό η «Μακεδονική» ταυτότητα θα μπορεί να αντισταθεί για πολύ καιρό στην ελκτική δύναμη που θα ασκεί η βουλγαρική ταυτότητα, καθώς θα συνδέεται ευθέως όχι με οράματα του 19ου αιώνα αλλά με τη γειτονική Βουλγαρία χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε.

Το νέο «Μακεδονικό» δεν είναι απλά και μόνο η δυνατότητα της ΠΓΔΜ να επιβιώσει της αλβανικής πρόκλησης: Είναι πάνω από όλα η διαφύλαξη της περιφερειακής σταθερότητας, με δεδομένη την αμφισβήτηση των συνόρων που χαράχθηκαν από τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου το 1913.

Πηγή: ΗΜΕΡΗΣΙΑ


Δεν υπάρχουν σχόλια: