Χαιρουνίσα και Μπουγιούκανιτ τα προβλήματα του Αμπ. Γκιούλ

Χαιρουνίσα και Μπουγιούκανιτ τα προβλήματα του Αμπ. Γκιούλ

Ενα μήνα στο μέγαρο Τσάνκαγια συμπληρώνει σε λίγες μέρες ο νέος πρόεδρος της Τουρκίας κ. Αμπντουλάχ Γκιούλ. Ένας μήνας που πέρασε ήσυχα, χωρίς οξείες αντιπαραθέσεις με το στρατό, χάρη στον καλό συνδυασμό της ανατολίτικης τακτικής και της ρεαλιστικής διπλωματίας, που, όπως φαίνεται, επιτυγχάνει ο 52χρονος νέος πρόεδρος. Όπως λέγεται άλλωστε, είναι το «μυαλό» πίσω από πολλές κινήσεις του πρωθυπουργού και φίλου του κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Την ώρα που ο Τούρκος πρωθυπουργός αντιμετωπίζει μετωπικές συγκρούσεις με την κοσμική ελίτ, προκειμένου να περάσει τις μεταρρυθμίσεις οι οποίες ικανοποιούν και το πολιτικό Ισλάμ αλλά και την Ευρώπη, ο πρόεδρος Γκιουλ έχει αναλάβει το δύσκολο έργο να μειώσει το χάσμα ανάμεσα στις «δύο Τουρκίες» - αυτή της κοσμικής ελίτ και του ισχυρού στρατού και αυτή που εκπροσωπεί ο ίδιος και το κυβερνών κόμμα: την Τουρκία των μικροαστών, των φτωχών που έχουν έρθει από την Ανατολία, των γυναικών με τις μαντίλες.

Αν ήθελε να προσωποποιήσει κανείς τα τρέχοντα προβλήματα του προέδρου θα τα ονόμαζε «Χαϊρουνίσα και Μπουγιούκανιτ». Η σύζυγος του με τη μαντίλα και ο στρατηγός με τις έμμεσες απειλές κατά της μαντίλας. Η πρώτη κυρία δεν εμφανίσθηκε στην πρώτη μεγάλη δεξίωση για την εκλογή του προέδρου, στο μέγαρο όπου κάποτε έμενε ο Κεμάλ Ατατούρκ.

Ανατροπή

Οι απόψεις των σχολιαστών συγκλίνουν στο ότι ο πρόεδρος θα χρειαστεί την ικανότητα ταχυδακτυλουργού για να καταφέρει να εξομαλύνει τις σχέσεις της προεδρίας με τον στρατό. Εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες οι σχέσεις αυτές ήταν ομαλές και προδιαγεγραμμένες: ο πρόεδρος ήταν ο εκλεκτός του κοσμικού κράτους, ο θεματοφύλακας του κεμαλισμού, το alter ego των στρατηγών.

Με τη διπλή εκλογή Γκιουλ-Ερντογάν στην εξουσία της Τουρκίας η σχέση αυτή έχει ανατραπεί. «Ο στρατός είναι πολύ δυσαρεστημένος με την εκλογή Γκιουλ», δηλώνει στους «Financial Τimes» ο κ. Μπουλέντ Αλιρίτζα, του Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών της Ουάσιγκτον. Προς το παρόν υπάρχει μια εύθραστη ισορροπία μεταξύ προεδρίας και στρατού.

Ο γνωστός αναλυτής κ. Μεχμέτ Αλί Μπιράντ είχε μιλήσει την ημέρα της εκλογής Γκι ουλ για την ανάγκη ενός «ιστορικού συμβιβασμού» ισλαμικού με το κοσμικό κράτος. Αν δεν επιτευχθεί θ' αρχίσει μία εποχή μεγάλης διαμάχης μεταξύ των δύο πλευρών.

Ο νέος πρόεδρος δεν αντιμετωπίζεται από την πλειοψηφία του λαού ως φονταμενταλιστής. Ο ίδιος έχει προσπαθήσει πολύ γι' αυτό, προκειμένου να χτίσει το προφίλ του συναινετικού προέδρου, του προέδρου όλων των Τούρκων. Σύμφωνα με ορισμένους διπλωμάτες, ο αρχηγός του επιτελείου, στρατηγός Μπουγιούκανιτ, συμφώνησε να μη φέρει μεγάλα προσκόμματα στην εκλογή του κ. Γκιουλ, με αντάλλαγμα να μην αγγίξει εκείνος το στρατό. Ο κ. Γκιουλ έχει την ευστροφία να μην προκαλεί το στρατό και να προωθεί τις θέσεις της Τουρκίας, όπως στην περίπτωση του Κυπριακού, όταν μίλησε για διχοτόμηση κατά την επίσκεψη του στα Κατεχόμενα.

Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν αν θα κατορθώσει να αποτελέσει τη γέφυρα ανάμεσα στην κυβέρνηση Ερντογάν με την ισχυρή λαϊκή εντολή και την πρόθεση να «απελευθερώσει» το Σύνταγμα από τη στρατιωτική επιρροή και τους στρατηγούς.

Πηγή: ΧΑΡΑΥΓΗ